شاید یکی از مهمترین مسائلی که طی دهه‌های اخیر مورد کم توجهی قرار گرفته، مسئولیت اجتماعی‌ست؛ موضوعی که منجر به بروز رفتارهای نامناسب اجتماعی، از ریختن زباله در خیابان و محیط زیست گرفته تا بی توجهی به مصرف آب و برق و گاز و سوخت و …. حتی کمرنگ شدن مهربانی و سعه صدر نسبت به یکدیگر شده است.
این روزها که گرما زودتر از تابستان به شهرهای مختلف ایران رسیده و دما در نقاطی از جنوب و مرکز کشور، عدد ۴۰ را هم رد کرده است؛ شاید بیش از هر زمانی شاهد بروز رفتارهایی باشیم که نمودی از بی توجهی به مسئولیت اجتماعی است؛ اینکه تنها به فکر بهبود لحظه‌ای شرایط زندگی خود و خانواده باشیم بی توجه به آثاری که رفتارها و اقداماتمان بر کل اجتماع و در نهایت بر آینده خودمان خواهد گذاشت.
رها کردن قوطی یا شیشه و لیوان، بعد از مصرف محتویات آن، در کنار خیابان، برای حفظ پاکیزگی فضای اتومبیل و خانه، استفاده از نور بالا، توقف در هر نقطه‌ای از کوچه و خیابان بدون توجه به عواقب آن و … بخشی از رفتارهایی است که روزانه خود و دیگران مرتکب آن می‌شویم، رفتارهایی که آثار فراگیر اجتماعی داشته و امروز برخی از تبعات آن نظیر پراکنده شدن انواع زباله در محیط زیست، افزایش قابل توجه جوندگان و حیوانات موذی، ترافیک و ازدحام خودروها در معابر مختلف، افزایش سر و صدا و دود و گرما، افزایش عصبیت و نزاع و پرخاش و ….. را به خوبی می‌توان مشاهده کرد.
استفاده بهینه از امکاناتی که در اختیارمان گذاشته شده یا خودمان آنها را فراهم کرده‌ایم، نشانه‌ای مهم از توجه به حقوق شهروندی و مسئولیت اجتماعی است؛ موضوعی که پدران ما در گذشته‌ای نه چندان دور، آن روزهایی که هنوز پای برق و آب و گاز به خیلی از نقاط باز نشده و بخشی از خانه‌ها در تسخیر یخچال و تلویزیون و لباسشویی و ظرفشویی و …. نبود و حتی بسیاری از خانه‌ها، فاقد حمام بود؛ مدام متذکر می‌شدند. روزهایی در میانه دهه ۵۰ که شاید بسیاری از ما آن روزها را از خاطر برده باشیم اما اگر خوب فکر کنیم، به خاطر بیاوریم که حتی در ابتدای دهه شصت هم خیلی از خانه‌ها، تلویزیون هم نداشت چه رسد به کولر و اسپیلت!
همان روزها هم گرما زودتر از تابستان خودش را به شهرها می‌رساند، اما کمتر کودک و نوجوانی بود که روزهای تابستان، کوچه و بازی‌های گروهی را رها کرده و در هراس از گرما و گرمازدگی، به خانه پناه ببرد؛ روزهایی که پنکه اعیانی‌ترین داشته خانواده‌ها برای تابستان بود و نشستن پشت پرده‌های حصیری و نم آبی که به آن پاشیده می‌شد، بالاترین لذت را برای اهالی یک خانواده به ارمغان می‌آورد. همان روزهایی که اگر نظم نداشتیم، تذکر پدر و مادر، موجب شماتتمان بود.
امروز هم، بیش از آنکه کمبودها و ناترازی‌ها در حوزه‌های مختلف به ویژه برق و آب را بتوانیم علت اصلی و اساسی برخی مصائب بدانیم، کمرنگ شدن مسئولیت اجتماعی در قبال آنچه داریم، بی توجهی به مصرف بهینه از داشته‌ها، عامل مهم در بروز و تشدید مشکلات و نارسایی‌ها و مصائب است.
بنابر گفته مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق شیراز، با توجه به افزایش قابل ملاحظه مصرف در تابستان، جبران این مشکل تنها با مدیریت مصرف انرژی در بخش‌های مختلف امکان پذیر خواهد بود.
محمدرضا سلاحی گفت: موضوع مدیریت و بهینه‌سازی مصرف انرژی، مبحثی جهانی‌ست و محدود به ایران نیست؛ اما در ایران به دلایلی در حوزه مسئولیت اجتماعی و فرهنگسازی برای ارتقاء بهره‌وری باید بیشتر کار شود
سلاحی با اشاره به اینکه بخش اندکی از مشترکان در بخش‌های مختلف، بَدمصرف یا پُرمصرف دسته بندی می‌شوند، گفت: در عموم مشترکان هم شاهد رفتارهایی هستیم که با اصلاح این رفتارها، درصد قابل توجهی از مصرف انرژی صرفه جویی و مدیریت میشود.
او با اشاره به فراگیر شدن استفاده از وسایل برودتی بدون در نظر گرفتن تناسب جغرافیایی و آب و هوایی، افزود: امروزه شاهد گسترش استفاده از کولرگازی، انواع اسپیلت و … خنک کننده‌های مناسب برای آب و هوای گرم و شرجی در مناطق مختلف هستیم و این امر یکی از عوامل مهم در افزایش مصرف انرژی برق در بخش‌های اداری و خانگی است.
سلاحی با تاکید براینکه، مسئولان صنعت برق مخالف یا مانع رفاه شهروندان نیستند، گفت: می‌توان با در پیش گرفتن رفتارهایی ساده، میزان مصرف انرژی برق را به میزان قابل توجهی کاهش داد؛ به عنوان مثال، سرویس متناوب و دوره‌ای وسایل خنک کننده، اعم از کولرهای آبی، اسپیلت‌ها و …، استفاده نکردن همزمان از وسایل برقی پرمصرف نظیر کولر، ماشین‌های لباسشویی و ظرفشویی، اتو، مایکروفر و …، تنظیم دمای محیط کار و خانه روی دمای آسایش یعنی ۲۵ درجه سانتیگراد، استفاده از لباس مناسب در محیط منزل و کار و … می‌تواند به میزان قابل توجهی، مصرف انرژی برق را کاهش دهد.
مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق شیراز با بیان اینکه کاهش مصرف انرژی برق تا ۲۰۰ وات در ساعت، با اقداماتی بسیار ساده امکانپذیر خواهد بود، گفت: شهروندان باید مطلع شوند که وقتی وسیله الکترونیکی آنها، اعم از تلویزیون، کامپیوتر، مایکروفر و … در حالت استندبای یا آماده به کار قرار دارد، به شکل مداوم جریان برق هرچند به میزان اندک، در حال مصرف است؛ لذا وقتی به مدت چند ساعت قصد استفاده از این وسایل را ندارند، باید آن را کاملا از پریز برق جدا کنند.
سلاحی خاطرنشان کرد: اصلاح الگوهای رفتاری و سرمایه‌گذاری برای فعالیت‌هایی که منجر به افزایش حساسیت جامعه نسبت به مسئولیت اجتماعی میشود، به حتم ارتقا سطح رفاه، بهره‌وری و سرعت گرفتن توسعه و رشد را به دنبال خواهد داشت.
باقر احمدی، فارغ‌التحصیل جامعه شناسی نیز در این خصوص به ایسنا گفت: با بررسی اجمالی دیگر جوامع جهان در می‌یابیم که تنها راه عبور از پیک مصرف توسعه زیرساخت‌های نیروگاهی نیست. زیرا بخش مهمی از مسئله را می‌توان با فرهنگسازی و تقویت مسئولیت اجتماعی، حل کرد.
مدیر روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق شیراز اضافه کرد: در حوزه برق و انرژی هم بسیاری از رفتارها، به دلایل مختلف فراگیر شده است، حال آنکه همین اقداماتی که بعضا به چشم هم نمی‌آید، به عنوان مصرف بد، دسته بندی میشود؛ به عنوان نمونه، نگه داشتن وسایل برقی مختلف در حالت آماده به کار؛ یا همان استندبای.
او گفت: بسیاری از ما، عادت داریم که وسایل صوتی و تصویری را با کنترل خاموش می‌کنیم، اما با این اقدام، دستگاه کاملا خاموش نیست بلکه در حالت استندبای قرار دارد و جریان برق همچنان برقرار است؛ اگر میزان ساعت‌هایی که دستگاه‌های نظیر پرینتر، اسکنر و اسپیکر، دستگاه‌های بازی در حالت استندبای قرار دارند را محاسبه کنیم، مصرف قابل ملاحظه ای میشود!!
احمدی اضافه کرد: امروزه با گسترش وسایل الکترونیکی و الکتریکی، برق به عنوان مهمترین منبع تامین انرژی، تاثیری حیاتی بر زندگی انسان دارد؛ اما تا زمانیکه دوشاخه دستگاه‌های مختلف را از پریز جدا نکنند، برق در مدار جریان داشته و در حال مصرف است؛ هرچند این میزان بسیار اندک باشد؛ با این توضیح باید متوجه بود که جدانکردن شارژر موبایل، لب تاپ، تبلت و حتی رابط‌های برق و دستگاه‌های مختلف شارژی، منجر به مصرف برق مداوم خواهد شد. این جدای از آسیب‌های ایمنی است.
احمدی با این تاکید که بسیاری از مسائل، جهانی است و محدود به ایران نیست، گفت: افزایش گرمایش زمین، کمبود آب و ناترازی تولید و مصرف انرژی مبحثی جهانی است؛ اما در جهان بحث فرهنگسازی و پررنگ کردن مباحث مسئولیت اجتماعی، بسیار مهم بوده است.
با نگاهی به پیشینه کشورهای پیشرفته جهان و بررسی فاکتورهای اثرگذار بر رشد و توسعه، یکی از شاخص‌های مهم، مسئولیت اجتماعی‌ست؛ ایجاد و گسترش این دیدگاه که برای بهبود شرایط زندگی در ابعاد مختلف، باید نسبت به مسئولیت‌مان در قبال جامعه حساس باشیم.
این یک مبحث بسیار فراگیر محسوب میشود و بی تردید معطوف کردن توجه و نگاه جامعه به آن، مستلزم اقداماتی برنامه‌ریزی شده در راستای آموزش و استمرار اطلاع رسانی، آگاهی بخشی و فرهنگ سازی است. شیوه صحیح مواجه با جامعه، خدمات و امکانات موجود و همراهی در راستای بهبود شرایط، بخشی مهم از مسئولیت اجتماعی هر فرد محسوب میشود و هر شهروندی در جامعه خود باید نسبت به آن آگاهی داشته و در مسیر آگاه سازی دیگران گام بردارد.
تدوین برنامه‌های جامع در زمینه مسئولیت اجتماعی با استفاده از ظرفیت‌های علمی و دانشگاهی و کارشناسان دستگاه‌های اجرایی، فعالان فضای رسانه و حوزه اجتماعی و اجرای هدفمند و مستمر این برنامه‌ها در سطوح مختلف جامعه با استفاده از سمن‌ها و تشکل‌های مردمی، می‌تواند زمینه تغییر نگرش را بین آحاد جامعه نسبت به مسائل پیرامونی در محیط زندگی فردی و اجتماعی، فراهم کند.
به حتم چنین حرکت‌هایی را باید در مراکز آموزشی و از سطوح پایه یعنی مهدکودک‌ها آغاز و در مدارس و مراکز آموزش عالی و دانشگاهی دنبال کرد و به شکلی برنامه‌ریزی شده به دنبال تقویت مسئولیت اجتماعی افراد در دوره‌هایی بود که شخصیت متاثر از مسائل محیطی و به شکل اکتسابی، قوام می‌گیرد./ایسنا
