حیات وحش بخش جدایی‌ناپذیر توسعه پایدار

حیات‌وحش به عنوان بخشی از موجودی محیط زیست هر کشور نقش و جایگاه بالایی در آینده توسعه پایدار و درخور آن کشور دارند. بنابراین توجه به مدیریت صحیح این منابع محیط زیستی در سطح کشور بر مبنای اصول و روش‌های علمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

قرن ۲۱ در حالی آغاز شده است که جهان تغییرات بسیاری را تجربه می‌کند. در طول سال‌های اخیر، جمعیت جهان چند برابر شده است، تکنولوژی‌ها کارآمدتر و به نوعی مخرب‌تر شده‌اند و تاثیر انسان بر محیط در قالب تغییرات آب و هوا، تخریب منابع، آلودگی‌ها و پسماندها و حتی تخریب لایه ازن کاملا محسوس است. ارتباط پویای بین گیاهان، حیوانات، میکروارگانیسم‌ها و محیط، اکوسیستم‌های متنوع زیستی را شکل داده است تا مشابه واحدهای عملیاتی، نیازهای اولیه حیات را تامین و به علاوه به عنوان سپری در برابر بلایای طبیعی و بیماری‌ها عمل نمایند و شالوده اساسی حیات و بقای انسان را استحکام بخشند.

به جرات می‌توان گفت که تقریباً هیچ زیستگاه یا اکوسیستم طبیعی در سطح زمین وجود ندارد که لااقل اندکی دستخوش تغییر نگردیده باشد. این تحولات که همگی زاییده فعالیت‌های بشری است، اگرچه از دیر باز آغاز شده است ولی هیچ گاه به اندازه چند دهه اخیر در کانون توجه نگرانی‌های مجامع بشری قرار نگرفته است.

تمام جوامع به گونه‌ای وابسته به ثروت‌های محیط زیست خود هستند، زیستگاه‌ها و حیات‌وحش به عنوان بخشی از موجودی محیط زیست هر کشور نقش و جایگاه بالایی در آینده توسعه پایدار و درخور آن کشور دارند. بنابراین توجه به مدیریت صحیح این منابع محیط زیستی در سطح کشور بر مبنای اصول و روش‌های علمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

گونه‌های مختلف حیات وحش خدمات زیادی فراهم می‌سازند، آن‌ها نه تنها به عنوان غذا، سوخت، لباس و دارو برای ما هستند بلکه به عنوان تصفیه کننده آب، جلوگیری کننده از فرسایش خاک، تنظیم اقلیم، گرده‌ افشانی گیاهان زراعی برای ما فایده می‌رسانند. آن‌ها همچنین منبع بسیار حیاتی فعالیت‌های اقتصادی بوده و دارای ارزش‌های فرهنگی، احساسی و روحی روانی هستند. به تبع نابودی گونه‌ها باعث افت کیفیت زندگی ما و امنیت پایه اقتصادی می‌شوند.

بر اساس تحقیقات منابع زیست شناختی برای اقتصاد جوامع انسانی و توسعه اجتماعی آن‌ها بسیار حیاتی هستند. منابع زیستی یک سرمایه جهانی با ارزش بسیار زیاد برای نسل حال و آتی است. منابع زیستی شامل تمام غذاهای ما، بسیاری از داروها، فیبرهای طبیعی، چوب و الوار است. ارزش سالانه این منابع بیش از میلیاردها دلار است. علاوه بر آن خدمات زیست بوم‌ها را نیز باید اضافه نمود. این خدمات که در ۲۴ گروه طبقه‌بندی می‌شوند فرآیندها یا عملکردهای زیست شناختی هستند که به صورت مجانی و بدون هزینه توسط موجودات زنده برای ما فراهم می‌گردد که از جمله می‌توان به تولید اکسیژن توسط گیاهان، تنظیم اقلیم، چرخه مواد غذایی وکنترل طبیعی آفات و بیماری‌ها اشاره نمود.

در سطح جهان، میلیون‌ها نفر به استفاده از گونه‌های حیات وحش از جمله گیاهان، حیوانات و قارچ‌ها وابستگی دارند. استفاده از گونه‌های حیات وحش بسیاری از معیشت‌ها و اقتصادهای محلی را پشتیبانی می‌کنند و از نظر تفرجی، فرهنگی و معنوی حائز اهمیت هستند. حفاظت از منابع حیات وحش تجدید پذیر بسیار مهم و از طریق استفاده پایدار قابل دستیابی است.

از بین رفتن و تخریب زیستگاه‌ها بزرگترین تهدید برای جمعیت گونه‌های حیات وحش در سطح جهان است. نابودی حیات وحش یکی از فجایع یا بحران‌های تأثیرگذاری است که عمدتاً به علت نتایج مستقیم و غیرمستقیم فعالیت‌های انسانی است. عدم مدیریت این بحران فرصت‌های اقتصادی متعدد و سلامت لازم را از جوامع انسانی خواهد گرفت./منبع : ایسنا

منابع:

*چنگیزی،ع و دیگران. (۱۳۹۳). «بررسی مفهوم مدیریت حیات وحش و مناطق حفاظت شده». کنفرانس بین المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش‌ها با محوریت کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری. صص:۱۰-۱.

*مبارکی، ا. (۱۳۹۰). «ارزش‌های اقتصادی گونه‌های حیات وحش، مطالعه موردی: لاک پشت‌های دریائی». همایش منطقه ای جهاد  اقتصادی و رهیافت‌ها و راهبردها. صص: ۸-۱.