عضو هیات علمی گروه مهندسی خاک دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه چاه‌های غیرمجاز و حتی مجاز بلای جان دشت‌های کشور شده‌اند، گفت: آب‌های زیرزمینی توسط این چاه‌ها مکیده و معمولا به هدر می‌رود، اگر این آب به درستی مورد استفاده قرار می‌گرفت و به چرخه باز می‌گشت، مشکلات ناشی از فرونشت زمین به وجود نمی‌آمد.
یکی از مسائلی که امروز گریبانگیر دشت‌های کشور به علت برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی شده است، موضوع فرونشست زمین است، فرونشت زمین تبعات بسیاری در اکوسیستم طبیعی دشت‌ها دارد و قطعا جبران این فرونشست سال‌ها به طول می‌انجامد و حتی ممکن است این پدیده جبران‌ناپذیر باشد.
قطعا حفظ مسئله آب و خاک از نکات کلیدی در هر کشوری است و اگر مورد بی‌توجهی قرار بگیرد، می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری را در آینده بر جای بگذارد، اما به‌نظر می‌رسد باتوجه به حساسیت‌های ایجاد شده در موضوع فرونشست زمین، مسئولان اقدامات جدی برای احیای دشت‌ها و جلوگیری از این پدیده انجام نداده‌اند.
محمدحسن صالحی، عضو هیات علمی گروه مهندسی خاک دانشگاه شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص فرونشست زمین و تبعات این پدیده، اظهار کرد: فرونشت زمین به نشت عمودی زمین از چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر اطلاق می‌شود که در رخداد این پدیده عوامل طبیعی و عوامل انسانی دخیل است.
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه دلایل فرونشت زمین بیش‌تر شامل عوامل انسانی است، بیان کرد: عوامل طبیعی دخیل در فرونشت زمین شامل خشکسالی، تغییر نوع بارش و مواردی از این دست است.
وی برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی را از عوامل انسانی دخیل در فرونشت زمین عنوان کرد و گفت: معمولا برداشت آب از آب‌های زیرزمینی به وسیله حفر چاه صورت می‌گیرد، در حال حاضر بیش از ۳۰۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد، حتی مجوز برخی از چاه‌های مجاز نیز به درستی صادر نشده است و باید ابطال شود.
صالحی با بیان اینکه چاه‌های غیرمجاز و حتی مجاز بلای جان دشت‌های کشور شده‌اند، یادآور شد: آب‌های زیرزمینی توسط این چاه‌ها مکیده و معمولا به هدر می‌رود، اگر این آب به درستی مورد استفاده قرار می‌گرفت و به چرخه باز می‌گشت این مشکلات ناشی از فرونشت زمین به وجود نمی‌آمد.
عضو هیات علمی گروه مهندسی خاک دانشگاه شهرکرد با تاکید بر اینکه باید با مدیریت چاه‌ها استفاده بهینه از آب‌های زیرزمینی در دستور کار قرار بگیرد، عنوان کرد: باید بدانیم آب برداشت شده از چاه به چه منظوری مورد استفاده قرار می‌گیرد، آیا اجازه داریم برای تفریح، کشاورزی و صنعت و هر نوع استفاده‌ای از این آب‌ها برداشت یا هر نوع محصولی را تولید کنیم.
وی ادامه داد: مسلما باید در گام اول الگوی کشت درستی را در کشور متناسب با شرایط منطقه تعیین کنیم، در جاهایی که با تنش آبی مواجه هستیم نباید محصولاتی که نیاز آبی بالایی دارند تولید شود.
صالحی با بیان اینکه در بحث فرونشت زمین باید کارشناسان مرتبط در حوزه آب، خاک، عمران، زمین‌شناسی و سایر رشته‌های مرتبط با این حوزه در تصمیم‌گیری‌ها دخیل باشند، تاکید کرد: این ناهماهنگی‌ها و نبود کار تیمی در تصمصیات موجب می‌شود تصمیات غیرکارشناسی باشد و در آب‌های زیرزمینی در مصارف غیرضروری مورد استفاده قرار بگیرد.
عضو هیات علمی گروه مهندسی خاک دانشگاه شهرکرد با اشاره به اینکه کشت محصولات پرآب در مناطق خشک و نیمه‌خشک هیچ‌گونه توجیهی ندارد، خاطرنشان کرد: فرونشت زمین باعث ایجاد ریزگردها می‌شود، همچنین نباید در این مناطق توسعه فضای سبز”چمنکاری و درختان با مصرف آبی بالا” داشته باشیم.
وی افزود: مدیریت نادرست در حوزه آب‌های زیرزمینی موجب شده اکثر استان‌های کشور با پدیده فرونشت زمین مواجه شوند، در حال حاضر از ۱۱ دشت چهارمحال و بختیاری ۴ دشت ممنوعه بحرانی و مابقی دشت‌ها نیز بحرانی هستند.
صالحی با بیان اینکه احیای دشت‌ها بعد از فرونشت نوش‌دارو بعد از مرگ سهراب است، تاکید کرد: اقدامات نادرست تیشه بر ریشه خاک کشور زد، از بین رفتن خاک حاصلخیز، از بین رفتن معیشت مردم، کاهش منابع آبی، ریزگردها و … از عمده مشکلات به وجود آمده در پی فرونشت زمین است.
عضو هیات علمی گروه مهندسی خاک دانشگاه شهرکرد افزود: با شعار نمی‌توان کارها را درست کرد، در حوزه مدریت آب نیازمند مسئولانی دلسوز، آگاه و توانا هستیم، برای بازگشت دشت‌ها به شرایط مطلوب سال‌های متمادی طول می‌کشد و عوامل بسیاری نیز دخیل است.
وی پلمب چاه‌های غیرمجاز و بازنگری در مجوزات چاه‌های مجاز را از مهم‌ترین اقدامات در جلوگیری از فرونشت زمین عنوان کرد و گفت: استفاده از آب‌های سطحی، آبخوان‌داری، آبخیزداری، تغییر و اصلاح الگوی کشت متناسب با آب و خاک و بالا بردن آگاهی مردم از راهکارهای این مسئله است.
صالحی در پایان تاکید کرد: اگر آگاهی مردم نسبت به تبعات فرونشت زمین افزایش پیدا کند، مردم محلی اجازه اجرای سیاست‌های غلط را نمی‌دهند و خود نیز همکاری لازم را انجام می‌دهند./منبع : ایسنا
