زیست‌توده یک منبع تجدیدپذیر انرژی است که از مواد زیستی به دست می‌آید. به‌طورکلی زباله‌هایی که منشأ زیستی داشته باشند و از تکثیر سلولی پدید آمده باشند زیست‌توده نامیده می‌شوند. استفاده از زیست‌توده به‌عنوان یک منبع انرژی، نه‌تنها ازنظر زیست‌محیطی، بلکه به دلایل اقتصادی، اجتماعی و همچنین سهولت کاربرد، جذاب است.
تقریبا نیمی از مردم جهان برای تأمین انرژی موردنیاز خود، از چوب استفاده می‌کنند. چوب، ضایعات گیاهی (مانند ضایعات نیشکر، ذرت، چغندرقند) و دیگر منابع زیست‌توده، از منابع تجدید پذیر کربن به شمار می‌آیند. استفاده از انرژی زیست‌توده به شکل سنتی یعنی سوزاندن چوب درختان و فضولات حیوانی- باعث نابودی جنگل‌ها و آلودگی و تخریب محیط‌زیست می‌شود؛ اما با تلفیق روش‌های شیمیایی و زیست‌شناختی می‌توان قند، سلولز و دیگر مواد موجود در ضایعات کشاورزی را به سوخت‌های مایع تبدیل کرد.
یکی از راه‌های تامین منابع انرژی زیست‌توده، کاشت درختان یا درختچه‌های مناسب (با دوره رشد کوتاه و سریع) در زمین‌های نامرغوب و نیمه بایر است. گرچه سوزاندن این منابع، گاز دی‌اکسید کربن را در جو منتشر می‌کند، اما چون دوره کاشت و رشد و نمو آن‌ها دائمی است، به همان اندازه دی‌اکسید کربن از جو زمین جذب می‌کنند و با استفاده از انرژی خورشیدی و از طریق فتوسنتز، اکسیژن تولید می‌کنند. بدین ترتیب، یک چرخه کربن خنثی در طبیعت پدید می‌آید.
منابع زیست‌توده
منابع زیست‌توده، به‌طورکلی عبارت‌اند از:
• جنگل‌ها و ضایعات جنگلی
• محصولات و ضایعات کشاورزی
• ضایعات و فاضلاب‌های صنعتی
• ضایعات جامد، فاضلاب‌های شهری و فضولات دامی
زیست‌توده چهارمین منبع انرژی جهان است و حدود ۱۴ درصد از نیازهای انرژی جهان را تأمین می‌کنند. سوخت حاصل از فن‌آوری‌های تبدیل زیست‌توده یا به حالت گاز (زیست‌گاز) و یا مایع (متانول، اتانول و بیودیزل) است که برای تولید الکتریسیته و گرما مورد استفاده قرار می‌گیرد. تخمین زده‌شده است که اگر تنها ۱۰ درصد از زمین‌های کشاورزی جنگل‌ها و درختستان‌ها به تأمین و تهیه زیست‌توده اختصاص یابد، تولید سالانه انرژی حاصل از زیست‌توده، معادل چهارپنجم مصرف کنونی انرژی در جهان خواهد بود. در جوامع درحال‌توسعه که حدود سه‌چهارم جمعیت جهان را شامل می‌شوند، ۳۵ درصد از انرژی مصرفی، از طریق زیست‌توده تأمین می‌شود.
استفاده از منابع زیست‌توده، یکی از مناسب‌ترین و اقتصادی‌ترین راه‌حل‌های تأمین نیازهای اساسی انرژی مردم فقیر در مناطق دورافتاده است. در ایران با توجه به حجم چهار منبع عمده زیست‌توده (که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد) و فواید زیست‌محیطی این نوع انرژی و تجدید پذیر بودن آن، توسعه کاربرد آن، منطقی و مقرون‌به‌صرفه است.
