پایان نامه کارشناسی ارشد دانشجو رشته فناوری معماری بیونیک دانشگاه مازندران با موضوع الگوبرداری از مکانیسم سرخس‌ها در طراحی جداره‌های آکوستیک در فضای داخلی آپارتمان و منازل مسکونی در این دانشگاه دفاع شد.
در این پایان نامه میزان آلودگی صوتی را یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فضاهای معماری دانسته که در آسایش ساکنین تأثیر به‌سزایی دارد، به همین منظور به ارائه راه‌حل‌های مناسب و پایدار جهت کنترل آلودگی صوتی که امری ضروری است، پرداخت.
امروزه با استفاده از مواد مصنوع ساخته دست انسان، سعی در بهبود عملکرد صوتی ساختمان‌ها شده است، با توجه به آسیب‌های جدی ناشی از آلودگی‌های صوتی و همچنین افزایش روز افزون این آلودگی‌ها، جایگاه عایق‌های صوتی اهمیت بیشتری یافته است چراکه پانل‌های موجود و مصالح مختلف دارای ضعف‌های مشترکی همچون افزایش ضخامت، جذب رطوبت، شکنندگی، عدم مقاومت در برابر حریق، هزینه بالا، از دست دادن کارایی پس از چندین سال و عدم بازیافت و آسیب‌های محیط زیستی است.
در پایان نامه ارائه شده خانم ستاره باباخانی فرد کارشناس ارشد فناوری معماری بیونیک دانشگاه مازندران سعی شده جدارهایی ارائه شود که مشکلات مطرح‌شده را نداشته و سازگار با محیط زیست باشد.
این کارشناس فناوری معماری بیونیک هدف این پژوهش را یافتن گونه‌ای مناسب جهت استفاده در جداره‌های داخلی ساختمان به‌منظور کاهش آلودگی صوتی بین دو فضای مجاور دانست و گفت: همچنین الگوبرداری از سرخس‌ها به‌منظور افت صوتی جداره‌های داخلی ساختمان‌ها در بین واحدهای مسکونی بوده و بدین منظور برای دستیابی به هدف مطلوب، از روش‌های طراحی بیونیکی و رویکرد مسئله محور استفاده شده است.
وی تصریح کرد: در این پژوهش پس از انجام مطالعات کتابخانه‌ای، شناسایی گونه گیاهی مورد نظر و عوامل تأثیرگذار بر آن به کمک روش محاسباتی و آزمایشگاهی، ویژگی‌های مورفولوژیکی گیاهان شناسایی شد و سپس با پارامترهای مؤثر در افت صوتی جداره‌ها مقایسه شد.
ستاره باباخانی فرد با اشاره به اینکه درنهایت پنل موردنظر با شناسایی ویژگی‌های گیاه ساخته شد، اظهار کرد: با استفاده از نرم‌افزار cool edit میزان افت صوتی جداره مورد بررسی قرار گرفت و جدار طراحی‌شده، از مواد لیگنوسلولزی نظیر ساقه برنج، خرده چوب صنوبر و همچنین گچ و تیوپ‌های لاستیکی تهیه شده است.
این کارشناس فناوری معماری بیونیک خاطرنشان کرد: در این پژوهش سرخس فوجر (Nephrolepis exaltata) به‌عنوان گیاهی مؤثر در جذب صوت انتخاب شد و میتوان به این فرضیه دست یافت که گونه‌های زینتی موجود در ایران جذب صوت بهتری نسبت به گونه‌های جنگلی از خود نشان می‌دهند.
باباخانی فرد افزود: با توجه به نتایج پژوهش، جاذب‌های مصنوعی ساخته دست انسان که از سه ویژگی مهم گیاهان یعنی تحرک، زاویه جهت‌گیری و اثر زمین که از عوامل افت صوتی می‌باشند، برخوردار نیستند، درواقع تمام جاذب‌های صوتی همانند لایه خاکی عمل کرده و فاقد لایه گیاهی هستند.
وی ادامه داد: آلودگی صوتی یکی از مهم‌ترین آلاینده‌های زیست محیطی است که در ابعاد مختلف سلامتی انسان را به مخاطره می‌اندازد و آثار فیزیولوژیکی و روانی صدا بر روی انسان غالباً به‌صورت تدریجی ظاهر می‌شود و در دراز مدت به طور مستقیم بر دستگاه عصبی انسان اثر می‌گذارد.
این کارشناس فناوری معماری بیونیک با بیان اینکه این موضوع به‌ویژه در فضاهای پرتردد شهری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، گفت: به همین منظور ارائه راه‌حل‌های مناسب و پایدار جهت کنترل آلودگی صوتی ضروری است و امروزه صدا به یک پیامد جهانی تبدیل‌شده و نظرسنجی‌ها در بسیاری از کشورها نشان می‌دهد که صدا یکی از دلایل اصلی کاهش کیفیت زندگی مردم است.
باباجانی فرد با اشاره به اینکه در این پژوهش دو نمونه سرخس جنگلی و دو نمونه سرخس زینتی مورد بررسی قرار گرفته‌اند، تصریح کرد: با توجه به نتایج آزمایش مشخص شد که سرخس زینتی فوجر گیاه مناسبی برای کاشت در جدارهی داخلی به‌منظور کنترل آلودگی صوتی است.
وی یادآور شد: در این پژوهش با استدلال منطقی میتوان به این فرضیه رسید که گونه‌هایی که ساقه‌های بلندی دارند و رویش برگ در آن‌ها از قسمت بالاتری آغاز می‌شود نسبت به گونه‌هایی که رویش برگ آن‌ها نزدیک به سطح خاک است جذب صوت بهتری را از خود نشان می‌دهد.
معماری بیونیک الهام‌گیری از طبیعت است
مهدیه ابروش استاد راهنما این پایان نامه با بیان اینکه بیونیک به طور کلی الهام‌گیری از طبیعت است، اظهار کرد: بیونیک می‌تواند شامل گیاه یا هر موجود زنده‌ای باشد و از آن میتوان برای ساخت و ساز الهام گرفت و در معماری استفاده کرد.
وی افزود: این دانشجو از گیاه سرخس برای معماری ساختمان خود الهام گرفته است و این طرح را در دیواره مشترک دو واحد آپارتمان استفاده کرد.
این دکترای معماری ادامه داد: مزیت این طرح این بوده که یک کار آزمایشگاهی انجام شد یعنی با برگ‌های سرخس یک جداری به صورت واقعی ساخته و مقدار صوت عبور از آن را اندازه گیری کرده است.
ابروش خاطرنشان کرد: دانشجو بین گیاه سرخس زینتی و جنگلی، سرخس زینتی را برای این کار انتخاب کرده است که همه بتوانند آن را از گل فروشی‌ها به راحتی تهیه کنند.
این دکترای معماری گفت: یکی از نکات مثبت این طرح، واقعی ساختن آن بوده است.
با توجه به نتایج پژوهش خانم باباجانی فرد دانشجوی دانشگاه مازندران، هرکدام از جداره‌های جاذب صوت مورد بررسی قرار گرفت و مزایا و معایب هرکدام مطرح شد که در نهایت به‌منظور سازگاری با محیط‌زیست از ساقه برنج که از ضایعات محصولات کشاورزی بوده و به‌وفور در ایران یافت می‌شود و همچنین خرده چوب صنوبر و گچ، جدارهای ساخته شد که با توجه به نتایج پژوهش دارای افت صوتی است، سپس با الهام از گیاهان، پنل دیگری به این جداره متصل شد که با تحرک و انعطافپذیری خود میزان افت صوتی را افزایش دهد./ایسنا
